WHOIS چیست و نحوه شناسایی نام مالک دارنده دامنه

چطور نام مالک دامنه را با استفاده از WHOIS شناسایی کنیم؟

WHOIS سیستمی است که تمام صاحبان نام دامنه ، مدیران وب سایت و مدیران بازاریابی دیجیتال یا رسانه های اجتماعی باید از آن آگاهی داشته باشند.

بر خلاف تصور عموم این اصطلاح مخفف هیچ عبارتی نیست؛ WHOIS به این سوال پاسخ می دهد که مسئول یک نام دامنه خاص چه کسی است و آدرس IP  او کدام است؟

هر شخص، شرکت و یا سازمان غیرانتقاعی و یا حتی سازمان دولتی که نام دامنه ای را ثبت می کند موظف است اطلاعات تماس صاحبان حقیقی و حقوقی که وب سایت به وسیله آن ها اداره می شود را ثبت کنند. برخی از اطلاعاتی که مدیر وب سایت موظف است ثبت کند عبارت است از:

• نام شخص حقیقی یا حقوقی صاحب کسب و کار
• آدرس کسب و کار (فیزیکی)
• آدرس ایمیل
• شماره تلفن
• شماره تماس های اداری و فنی

در این نوشتار به معرفی WHOIS به عنوان سیستمی که به شناسایی مدیران وب سایت ها کمک می کند و چگونگی استفاده از آن می پردازیم. همچنین با برخی از قوانین حفظ حریم خصوصی و قوانین مربوط به مالکیت دامنه  در فضای مجازی آشنا می شویم.

WHOIS چیست؟

WHOIS در سال ۱۹۸۲ برای نخستین بار مورد استفاده قرار گرفت. زمانیکه  کارگروه مهندسی اینترنت (IETF) یک پروتکل (سرویس دایرکتوری) را برای کاربران آرپانت معرفی کرد (توجه داشته باشید: ARPANET مخفف سازمان پروژه‌های تحقیقاتی پیشرفتهٔ شبکه است که  بنیانگذار اینترنت امروز است).

برخی از دستاورد های WHOIS عبارت اند از:

خدمت به سازمان های اینترنتی برای کمک به رفع به نیازهای افراد، کسب و کارها و ثبت دامنه برای صاحبان حقوق معنوی و علائم تجاری. این سیستم همچنین به طور فزاینده ای  به دولت ها و سازمان های مجری قوانین اینترنتی که از WHOIS استفاده می کنند کمک می کند.

WHOIS چطور کار می کند؟

WHOIS در واقع یک پایگاه داده متمرکز نیست. اما به شما اطلاعاتی ارائه می کند که توسط برخی از شرکت های معتبر اینترنتی برای ثبت نام ها و شماره ها اختصاص داده شده است.

این ثبت نام کننده ها دارای مسئولیت های خاص هستند و اعتبارشان به آن ها این اجازه را می دهد که از دامنه های سطح بالا مثل .com و  .org  استفاده کنند.

به عنوان مثال، شرکتی که شما ما از آن نام دامنه را خریداری کرده اید طبق استاندارد  ICANN موظف است : اقدامات لازم برای دسترسی به  موقع اطلاعات بدون محدودیت و اطلاعات عمومی دقیق و کامل  WHOIS  را فراهم کند.

به همین دلیل است که پس از ثبت دامنه اطلاعات شما باید به صورت سالانه تایید  شود.از شما انتظار می رود که اطلاعات تماس خود را به محض تغییر به روز کنید. عموم مردم اجازه استفاده از پروتکل  WHOIS   و جستجو در پایگاه اطلاعات آن را جهت شناسایی نام دارنده دامنه و مشاهده مشخصات او را دارند.

چطور در WHOIS جستجو کنیم؟

WHOIS مانند گوگل و دیگر موتورهای جستجو کار می کند و شما می توانید با ورود به وب سایت http://whois.icann.org به جستجوی سایت های مورد علاقه خود بپردازید. پس از آن داده های خام با اطلاعات تماس (به عنوان مثال نام ثبت کننده دامه، شخصی یا اداری بودن آن و…) نمایش داده می شود.  سایر اطلاعات مهم مانند وضعیت دامنه و تاریخ های مهم هم در این سایت قابل مشاهده اند.

فواید استفاده از WHOIS کدام است؟

بر طبق موافقت نامه ICANN استفاده از WHOIS در موارد قانونی تعیین شده مجاز است . این مقررات استفاده از آن برای ارسال هرزنامه، جستجوی خودکار و تمام شیوه های بازاریابی غیر اخلاقی مجاز نمی داند.مواردی که استفاده از این سیستم مفید است:

• استفاده توسط مدیران شبکه و… برای پیدا کردن و رفع مشکلات سیستم و حفظ ثبات اینترنت.
• جهت تعیین دسترسی نام دامنه.
• برای مقابله با هرزنامه یا تقلب و شناسایی علائم تجاری.
• برای افزایش مسئولیت ثبت نام دامنه.

همچنین داده های WHOIS را می توان برای ردیابی و شناسایی ثبت نام کنندگان مشکوک که محتوای غیرقانونی (مثلا پورنوگرافی کودکان) و یا کلاهبرداریهای فیشینگ را منتشر می کنند، مورد استفاده قرار داد.

رعایت حریم خصوصی در WHOIS چگونه است؟

برخی از ثبت نام کننده ها دارای نام دامنه اختصاصی هستند و یک پروکسی یا سرویس حریم خصوصی دارند که اطلاعات مالک دامنه را از دید عموم حفظ می کند.

در بسیاری موارد قابل درک است که به دلایل مختلف مردم نمی خواهند اطلاعات خود را در معرض دید عموم  قرار دهند. با این وجود ناشناس ماندن هیچ شخصی تضمین نمی شود زیرا الزامات قانونی ثبت دامنه گاهی سبب می شود هویت شخص ثبت نام کننده بدون در نظر گرفتن در خواست حریم خصوصی به اشتراک گذاشته شود.

برای مثال، ایالات متحده آمریکا و کانادا به صورت چشمگیری در جهت محدود کردن WHOIS در دستیابی به اطلاعات شما حرکت می کنند تا حریم خصوصی بیشتر حفظ شود.

از دیگر سوی، بسیاری کشور ها قوانین مدونی در خصوص ممنوعیت اشتراک گذاری اطلاعات WHOIS ندارند.

نتیجه گیری

WHOIS نقش کلیدی در حفظ ثبات و سلامت اینترنت ایفا می کند. با این وجود بسیار شگفت انگیز است که در دنیای کنونی که دیجیتال مارکتینگ نقش کلیدی در اقتصاد جهانی دارد WHOIS چندان شناخته شده نیست.

سازمان های جهانی می کوشند تایید سالانه اطلاعات تماس و مالکیت قانونی وب سایت به ساده ترین شکل ممکن و در کمترین زمان صورت پذیرد تا مدیران وب سایت ها برای اشتراک گذاری اطلاعات خود انگیزه بیشتری داشته باشند و دغدغه های آن ها کاهش یابد.